O Ανδρέας Στραβοπόδης, κυβερνήτης του Noratlas , της επιχείρησης Νικη στην Κύπρο, έρχεται στην Τρίπολη το Σάββατο
ΝΙΚΗ-9
Κυβερνήτης: Επισμηναγός Ανδρέας Στραβοπόδης Συγκυβερνήτης: Ανθυποσμηναγός Αθανάσιος Παπαϊωάννου Ναυτίλος: Ανθυπασπιστής Κωνσταντίνος Ρουμελιώτης
Ιπτάμενος Μηχανικός: Ανθυπασπιστής Αναστάσιος Καρδάκος Αριθμός Αεροσκάφους 142
Το πρωί της 20ης Ιουλίου, το πλήρωμα διατέθηκε αρχικά στην 120 Πτέρυγα Εκπαιδεύ- σεως Αέρος (ΠΕΑ)-Καλαμάτα-, και στη συνέχεια στην 110 Πτέρυγα Μάχης. Από τη Λά- ρισα, τη νύκτα της 20ης προς 21η Ιουλίου εκτέλεσε τρία νυκτερινά δρομολόγια, τα ο- ποία ολοκλήρωσε τις πρωινές ώρες της 21ης Ιουλίου. Κατάκοποι καθώς ήταν, και σε αναμο νή άλλων δρομολογίων, ξάπλωσαν στα καθίσματα του αεροπλάνου για ξεκούραση.
Στη συνέντευξή του ο Επισμηναγός Ανδρέας Στραβοπόδης είπε: «Το απόγευμα της Κυρια- κής, 21η Ιουλίου, φορτώθηκε το αεροπλάνο μας, για εκτέλεση νέου δρομολογίου. Δρομολό- γιο που δεν μπορούσε να γίνει, λόγω καιρού. Στο διάστημα της αναμονής, μας διέταξαν να το ξεφορτώσουμε, να τεθούμε σε ετοιμότητα των 5 λεπτών, και να είμαστε έτοιμοι για άμε ση απογείωση, χωρίς να μας πουν περισσότερες πληροφορίες. Μας είπαν μόνο, ότι η απο- γείωση θα δοθεί με φωτοβολίδα από τον πύργο, η οποία δεν θα αργήσει να ριχτεί.
Το ξεφορτώσαμε γρήγορα και αμέσως αρχίσαμε διαδικασίες εκκίνησης. Πριν προλάβου- με να βάλλουμε μπροστά, είδαμε δύο πράσινες φωτοβολίδες να εκτοξεύονται. Εκείνη την ώ- ρα προσγειωνόταν κάποιο άλλο NORATLAS. Από τη φωνή γνωρίσαμε ότι ήταν ο Αδαμόπου- λος, στον οποίον ο πύργος είπε ότι αμέσως μετά την προσγείωσή του, να ξεφορτώσει γρή- γορα ό,τι μεταφέρει και να απογειωθεί το ταχύτερον δυνατόν.
Μετά την προσγείωση του Αδαμόπουλου, απογειώθηκε πρώτα ο Τζανάκος και ακολού- θησα εγώ. Όταν βρεθήκαμε στον αέρα, μας διέταξαν να κατευθυνθούμε και να προσγειω- θούμε στη Σούδα. Στη διαδρομή ακούσαμε και άλλα μεταφορικά αεροπλάνα, που πήγαι-
338
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η' - Η αποστολή των Noratlas
ναν και αυτά εκεί. Ακούσαμε επίσης και ένα αεροσκάφος T-33 που είχε απογειωθεί από την Ελευσίνα και πήγαινε και αυτό Σούδα. Όταν το T-33 πετούσε από Αίγινα προς Ύδρα, αναγνώρισα τη φωνή του Στεφαδούρου που κάλεσε τον πύργο της Ελευσίνας και είπε: “Ε- λευσίνα ενημέρωσε τον Διοικητή της 354 Μ, τον κ. Νικολάου να απογειωθεί και αυτός και να πάει στη Σούδα”.
Μετά την προσγείωσή μας, σταθμεύσαμε πίσω από κάποιο άλλο NORATLAS, και ένα ε- πιταγμένο ταξί μας πήγε στην αίθουσα ενημέρωσης της 340 Μ, πλην του μηχανικού. Εκεί μάθαμε το σκοπό της μετάβασής μας στη Σούδα».
Ο Καρδάκος θυμάται: «Κομπλάρισα γρήγορα το αεροπλάνο με καύσιμα και λάδια από έ- να αμερικάνικο οκτανιοφόρο όχημα με έγχρωμο οδηγό. Για την αποστολή ενημερώθηκα ό- ταν έφθασε στο αεροπλάνο το υπόλοιπο πλήρωμα. “Πέρασε λίγος χρόνος για να συνέλθω α- πό το αρχικό σοκ”».
Όταν επιβιβάσθηκαν οι καταδρομείς και φορτώθηκαν τα πυρομαχικά, ο κυβερνήτης δια- πίστωσε ότι είχαν επιβιβασθεί 35 καταδρομείς. Οι 5 κάθονταν στο δάπεδο, και υπήρχαν αρ- κετά κιβώτια: «Τάσο, είπε στον Καρδάκο, είμαστε υπερφορτωμένοι. Πάμε να βάλουμε μπρο- στά, να φύγουμε και ο Θεός βοηθός».
Έβαλαν μπροστά τους κινητήρες, τροχοδρόμησαν, έκαναν το σταυρό τους, και με χαρα- κτηριστικό κλήσης ΝΙΚΗ-9 απογειώθηκαν στις 23:35 για την αποστολή.
Στη διαδρομή απογείωσης βεβαιώθηκαν ότι το αεροπλάνο είχε υπερφορτωθεί. Ακολού θησαν πιστά τη σχεδίαση της αποστολής, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία ανέμου που τους είχαν δοθεί, και πετούσαν από 300-500 πόδια, συνέχεια με τον αυτόματο πιλότο που λει- τουργούσε πολύ καλά, συμβουλευόμενοι και το ραδιοϋψόμετρο.
Στη συνέντευξή του ο Ρουμελιώτης είπε: «Μετά την ενημέρωση, όλοι οι ναυτίλοι δίναμε μάχη με το χρόνο. Έπρεπε να σχεδιάσουμε τα βασικά τουλάχιστον στοιχεία της αποστολής σε χάρτες της Ανατολικής Μεσογείου. Οι τεχνικές ναυτιλίας που εφαρμόσαμε κατά τη διάρ κεια της πτήσης δεν ήταν διαφορετικές από αυτές των βομβαρδιστικών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι γυρομαγνητικές πυξίδες, ήταν τα μοναδικά βοηθήματά μας. Το εκπτωσίμετρο σε συνθήκες σκότους δεν ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθεί. Προσπαθούσα συνέχεια να υπο- τυπώνω στο χάρτη διοπτεύσεις και ενδείξεις ραδιοβοηθημάτων από τις ακτές της Νότιας Τουρκίας και της Βορείου Αφρικής. Τις απέρριπτα ως αναξιόπιστες, διότι τα στίγματα πάνω στο χάρτη ήταν πολύ μακριά από το ίχνος μας. Οι ελπίδες μου ήταν εκ των προτέρων κατα- δικασμένες λόγω της απόστασης και του μικρού ύψους. Συνέχισα όμως την προσπάθεια καθ' όλη τη διάρκεια της πτήσης μέχρις ότου άκουσα με ευκρίνεια τα χαρακτηριστικά του ραδιο- φάρου του Ακρωτηρίου. Η ώρα ήταν 02:24, την έχω καταγράψει στο ημερολόγιό μου που κρατάω για ενθύμιο, όταν είχα τις πρώτες αξιόπιστες ενδείξεις από το Ραδιοφάρο του Ακρω- τηρίου, οι οποίες μου επιβεβαίωσαν ότι είμασταν στο ίχνος μας».
Συνεχίζοντας ο Στραβοπόδης είπε: «Στο μονότονο αυτό ταξίδι, λίγα μέτρα πάνω από τη θάλασσα, η αγωνία, η υπερένταση και η ζέστη μέσα στο πιλοτήριο, ήταν φοβερή. Ζήτησα λί- γο νερό. Νερό δεν υπήρχε».
Ο Καρδάκος, θυμάται: «Κάθε 10-15 λεπτά, άκουγα φωνές πίσω στο CARGO από τους και ταδρομείς. Γύρισα πίσω και είδα τον επικεφαλής των καταδρομέων, ο οποίος για να εμψυ- χώσει τους άνδρες του και για να τους δίνει κουράγιο, φώναζε και έλεγε σ' αυτούς: “Ηθι- κόν;”, και οι καταδρομείς, όλοι μαζί και με ένα στόμα απαντούσαν: “ακμαιότατον". Αυτές είν
339
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
ναι αξέχαστες στιγμές. Όσα χρόνια κι αν περάσουν δεν ξεχνιούνται. Ακούγοντας τους κατα- δρομείς, αναπτερωνόταν και το δικό μας ηθικό».
Πλησιάζοντας την Κύπρο, άρχισαν άνοδο. Όσο ανέβαιναν άρχισαν να βλέπουν τα φώτα του Ακρωτηρίου, και σε λίγο φάνηκε πεντακάθαρα η Αγγλική βάση. Ήταν και η μοναδική πε- ριοχή σ' όλη την Κύπρο που ήταν φωταγωγημένη. Πέρασαν πάνω από το Ακρωτήρι, και για να αποφύγουν το Τρόοδος ακολούθησαν για 3 λεπτά Ανατολική πορεία και μετά με Βόρεια, προσέγγιζαν το αεροδρόμιο. Είχαν δε σωστές ενδείξεις από το VOR.
Στη συνέχεια ήρθαν σε επαφή με τον πύργο, τους έδωσε οδηγίες προσγείωσης τονίζο- ντάς τους να μην προχωρήσουν βόρεια του διαδρόμου. Έφθασαν πάνω από το αεροδρόμιο σε μεγάλο ύψος και έκαναν αριστερή στροφή κατερχόμενοι για να μπουν στην τελική ευθεί α για προσγείωση. Στην φάση αυτή άκουσαν να αναφέρει και το ΝΙΚΗ-8 ότι έρχεται για προ- σγείωση. Άκουσαν επίσης και το ΝΙΚΗ-7 που εκείνη την ώρα απογειωνόταν και το οποίο α- νέφερε ότι βάλλεται και στη φάση της απογείωσης. Είδαν επίσης βολές από ελαφρά όπλα, που έμοιαζαν σαν αστέρια που άναβαν και έσβηναν.
Λίγο πριν βγουν στην τελική ευθεία, είδαν ακριβώς κάτω τους μια φωτιά. Ήταν αυτή που έκαιγε το πλήρωμα και τους καταδρομείς του ΝΙΚΗ-4. Η ώρα ήταν 03:16 όταν οι τροχοί α- κούμπησαν το διάδρομο της Λευκωσίας.
Στη διαδρομή, μετά την προσγείωση, είδαν και εκείνοι τα δύο NORATLAS στο αριστερό μέρος του διαδρόμου. Με τις οδηγίες του πύργου πήγαν στην πίστα και έσβησαν το αερο- πλάνο για να αποβιβάσουν τους καταδρομείς.
Ο Ρουμελιώτης, στεκόμενος στην πόρτα του CARGO, άκουσε μια φωνή με κυπριακή προ- φορά που έλεγε: «Ε! Πατριώτη τι κάνετε;». Κοίταξε προς το μέρος της φωνής και διέκρινε έ- να γενειοφόρο με το όπλο στον ώμο και με σηκωμένο το ένα χέρι. «Φτάσαμε», είπε ο Ρου- μελιώτης. «Εσύ ποιός είσαι;» Κύπριος είμαι, δεν με βλέπεις; απάντησε. Στο μεταξύ είχαν αρ- χίσει να κατεβαίνουν οι καταδρομείς, και η συνομιλία τους σταμάτησε εκεί.
Ενώ αυτά συνέβαιναν στο πίσω μέρος του αεροπλάνου, που δεν έβλεπε το υπόλοιπο πλή- ρωμα από το πιλοτήριο, λόγω του ότι ήταν όρθιοι οι καταδρομείς, ο Καρδάκος σηκώθηκε α- πό τη θέση του και άνοιξε την πόρτα του πληρώματος. Εκείνη τη στιγμή, ο Στραβοπόδης που έβλεπε κίνηση έξω, του είπε: «Τάσο, πριν κατέβεις πάρε και το πιστόλι σου». Έκλεισε πάλι την πόρτα ο Καρδάκος, και κανόνισαν να κατέβουν μαζί, όπως και έκαναν. Ήδη όμως είχαν αρχίσει να κατεβαίνουν και οι καταδρομείς και έτσι ηρέμησαν.
«Φοβηθήκαμε», είπε ο Καρδάκος, «γιατί από τα πυρά που βλέπαμε στη φάση της προσγεί ωσης, και συνέχιζαν να ρίχνονται προς το μέρος μας στην πίστα που είμασταν, δεν γνωρί- Ζαμε σε τίνος χέρια ήταν το αεροδρόμιο».
Στη συνέχεια ο μηχανικός, αφού έλεγξε, διαπίστωσε ότι δεν είχαν διαρροές από πουθε- νά. Το ανέφερε στον κυβερνήτη ο οποίος είπε να ανέβουν και να φύγουν. «Μας φθάνουν τα καύσιμα για την επιστροφή;» ρώτησε ο Καρδάκος. Ο Στραβοπόδης του είπε: «πάμε να φύγουμε και όσο φθάσουν. Αν δεν φθάσουν θα κάνουμε προσθαλάσσωση. Θα είμαστε του- λάχιστον στα χωρικά μας ύδατα». Ο Καρδάκος είπε: «Θα κάνω έλεγχο των δεξαμενών καυ- σίμου με την σχετική ράβδο μέτρησης». «Τάσο, του είπε ο Στραβοπόδης, είναι πολύ επικίν- δυνο αυτό που θέλεις να κάνεις». Και ο μηχανικός του απάντησε: «έτσι κι' αλλιώς είμαστε χαμένοι». Έβαλε τη σκάλα και ανέβηκε στις πτέρυγες για να ελέγξει την ακριβή ποσότητα των καυσίμων.
340
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η' - Η αποστολή των Noratlas
Μόλις άνοιξε το πρώτο πώμα αντιλήφθηκε πυρά να περνούν, σφυρίζοντας πάνω από το κεφάλι του, γεγονός που διαπίστωσε και ο κυβερνήτης. Αμέσως, του είπε να κατέβει γιατί κινδύνευε. Πράγμα που έκανε. Την ώρα αυτή τους πλησίασε ένας βαθμοφόρος Κύπριος και τους είπε ότι πρέπει να φύγουν γρήγορα γιατί σε λίγο θα άρχιζε η τουρκική αεροπορία τους βομβαρδισμούς. Μπήκαν στο αεροπλάνο, έβαλαν μπροστά τους κινητήρες τροχοδρόμησαν και απογειώθηκαν στις 03:39, μέσα από τα συνεχή πυρά. Μετά την απογείωση, και αφού πέ- ρασαν τις βουνοκορυφές κατέβηκαν στα 500 πόδια και αποφάσισαν, για οικονομία καυ σίμων, να μην ακολουθήσουν στην επιστροφή τον 34ο παράλληλο, αλλά τον 35ο, δηλαδή 60 μίλια βορειότερα.
Στο ύψος του αεροδρομίου της Αττάλειας, ο ναυτίλος έβαλε στον ασύρματο την κοινή συ- χνότητα 257,8. Όλο το πλήρωμα άκουσε τουρκικά αεροπλάνα να ζητάνε άδεια απογείωσης από το αεροδρόμιο της Αττάλειας. Μόλις άκουσαν τα τουρκικά αεροσκάφη, πήραν νοτιοδυ- τική πορεία και συνάντησαν τον 34:20 παράλληλο για να απομακρυνθούν από την Αττάλεια. Από εκεί πήραν πορεία για το βόρειο άκρο της Σητείας.
Μέχρι τα 60 ναυτικά μίλια, από την Κύπρο, είχαν αξιόπιστες ενδείξεις από το ραδιοφά- ρο του Ακρωτηρίου. Ψάχνοντας συνέχεια στη ραδιοκόμπας, ο ναυτίλος για να πιάσει κάποιο ραδιοβοήθημα έπεσε στη συχνότητα του BBC. Εκεί άκουσαν να αναφέρεται: “Αυτή την ώρα κάποια αποστολή μεταφορικών αεροσκαφών διεξάγεται στην Κύπρο”.
«Όταν άρχισε να χαράζει και να φαίνονται καθαρά τα κύματα, το εκπτωσίμετρο αποδεί χθηκε πολύτιμο εργαλείο», είπε ο Ρουμελιώτης. «Παρατηρώντας τη διεύθυνση του κυματι- σμού και το ύψος των κυμάτων αλλάζαμε κάθε τόσο την πορεία του αεροσκάφους μας. Στο μέσον περίπου της διαδρομής, ο άνεμος ήταν διπλάσιος σε ένταση από αυτόν που ήταν στην αρχή. Στο τέλος της διαδρομής, η βορειοδυτική πορεία ήταν σχεδόν αντίθετη με τον πνέο- ντα άνεμο, με αποτέλεσμα να μειωθεί η ταχύτητα εδάφους και να φθάσουμε στην Κρήτη 4 λεπτά αργότερα, από αυτόν που είχα υπολογίσει».
Προσπάθησαν να έρθουν σε επαφή με το ραντάρ αλλά δεν τα κατάφεραν. Όταν έφθασαν μέσα στο Ελληνικό FIR και επειδή την ώρα αυτή πετούσαν μέσα σε πολύ αχλύ άρχισαν ά- νοδο. Τότε άκουσαν ένα ελληνικό F-102A να εκτελεί περιπολίες. Ο Στραβοπόδης ζήτησε ό- νομα χειριστού και εκείνος είπε: «Είμαι ο Ανθυποσμηναγός Κέρτσος». Τότε ηρέμησαν για τα καλά, και συνέχισαν άνοδο. Στις νότιες ακτές της Κάσου είχαν οπτική επαφή με το νησί- κάτ λεσαν πάλι το ραντάρ, το οποίο τους έδωσε πορεία για την Κρήτη. Η ύπαρξη νεφών στην περιοχή τους δυσκόλεψε να δουν τα παράλιά της. Μόλις, όμως, βγήκαν από το συννεφάκι, τα είδαν καθαρά.
Από τον έλεγχο που έκαναν στα καύσιμα διαπίστωσαν ότι δεν τους έφθαναν για τη Σού- δα και αποφάσισαν να προσγειωθούν στο Ηράκλειο. Εκεί τους περίμενε όχημα και τους με τέφερε στο Κέντρο Επιχειρήσεων της Μονάδας, στο οποίο βρισκόταν ο Διοικητής Σμήναρ χος Παναγιώτης Δημάκος, ο οποίος αφού τους συγχάρηκε που έφεραν σε πέρας με επιτυχί α την αποστολή, μερίμνησε να πάνε στη Λέσχη και ακολούθως στους κοιτώνες για ύπνο. Ο Διοικητής ενημέρωσε τον Επιτελάρχη της 28ης ΤΑΔ Ταξίαρχο Νίκο Κουρή για την προσγεί ωση του ΝΙΚΗ-9 στο Ηράκλειο. Ο Επιτελάρχης ζήτησε και μίλησε με τον κυβερνήτη και αφού τον συγχάρηκε για την επιτυχία τους, ζήτησε να του πει συνοπτικές πληροφορίες για την όλη κατάσταση της αποστολής.
341
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Δεν αναπαύθηκαν πολύ ώρα γιατί έπρεπε να μετακινήσουν το NORATLAS από τη θέση του, διότι εκεί θα στάθμευε η 2η τετράδα των Phantom, στα οποία θα αναφερθούμε στη συ- νέχεια. Η πρώτη είχε ήδη προσγειωθεί. Έβαλαν γρήγορα μπροστά τους κινητήρες και ζήτη- σαν να απογειωθούν για την Ελευσίνα. Την ώρα αυτή έφθασαν τα Phantom. Ζήτησαν άδεια για άμεση απογείωση, αλλά ο πύργος τους είπε ότι θα απογειωθούν μετά την προσγείωσή τους. Έτσι, ήταν στην αρχή του διαδρόμου και έβλεπαν τις προσγειώσεις. Ήταν δε αυτόπτες μάρτυρες του ατυχήματος που έγινε στο τρίτο αεροσκάφος που προσγειωνόταν, στο οποίο θα αναφερθούμε στη συνέχεια.
Μετά το ατύχημα, έκλεισε ο διάδρομος. Επέστρεψαν στην πίστα και απογειώθηκαν για την Ελευσίνα τις απογευματινές ώρες, γύρω στις 18:30, όπου πληροφορήθηκαν όλα όσα έ- γιναν στην Κύπρο.
Οι λαοί που δεν έχουν μνήμη δεν έχουν μέλλον
Δημοσίευση σχολίου